Tại nhà, bếp ăn là nơi nấu các món ngon, dinh dưỡng cho các thành viên trong gia đình. Để đảm bảo vệ sinh thực phẩm từ căn bếp, điều đầu tiên cần chú ý là phải luôn giữ sạch và ngăn nắp, vì đây là khu vực thường sơ chế (rửa; cắt; ướp) đồ sống, vi khuẩn từ thức ăn sống rất dễ xâm nhập và sinh sôi vì trong môi trường ẩm ướt, nhiều cơ chất của bếp hoặc nhiễm chéo từ thức ăn sống vào thức ăn chín gây ra những bệnh về đường tiêu hoá, gây ngộ độc thực phẩm. Do đó, nên dọn dẹp, lau rửa căn bếp và dụng cụ nấu nướng mỗi ngày, đặc biệt là hai giai đoạn sau khi sơ chế thực phẩm sống và sau bữa ăn.
Do đó, để đảm bảo an toàn thực phẩm trong căn bếp, bạn nên tuân thủ các bước thực hành vệ sinh như sau:
4 bước thực hành để đảm bảo Vệ sinh An toàn Thực Phẩm trong căn bếp
1. Vệ sinh:
Rửa tay và vệ sinh bếp thường xuyên sẽ giúp hạn chế sự phát triển của các loại vi sinh vật này. Rửa sạch tay với nước và xà phòng (xà bông) trước và sau khi chế biến thực phẩm.
Đối với thực phẩm:
- Rau, củ, quả: rửa sạch dưới vòi nước chảy. Dùng tay hoặc bàn chải cọ rửa kỹ các bề mặt có bám bẩn như đất, cát ...
- Trứng: sau khi mua về cần rửa sạch và lau khô (trừ sản phẩm đã được đóng hộp sẵn).
- Thịt, cá và các sản phẩm động vật khác: rửa sạch dưới vòi nước chảy và để ráo nước.
Đối với dụng cụ sơ chế, chế biến thực phẩm:
- Các dụng cụ làm bếp: Rửa sạch sẽ với dung dịch tẩy rửa sau khi sử dụng. Bát, đĩa, dụng cụ sơ chế, chế biến thực phẩm được rửa sạch bằng xà phòng và cất ở kệ đựng có lưới thoát nước, khô ráo.
Đối với khu vực bếp ăn:
- Vệ sinh sạch sẽ các bề mặt bếp, tường, bồn rửa hàng ngày, thường xuyên vệ sinh và lau sạch bề mặt cánh tủ lạnh và các vị trí tay thường tiếp xúc trong khu vực bếp (tay cầm tủ bếp…).
2. Phân loại:
Các vi khuẩn bám trên các loại thực phẩm có thể nhiễm chéo từ thực phẩm sống sang thực phẩm chín, do đó cần được phân loại cẩn thận.
Đối với dụng cụ chế biến:
- Sử dụng dao và thớt riêng khi nấu ăn để tránh nhiễm chéo từ thực phẩm sống vào đồ ăn chín.
- Dao, thớt cho đồ ăn chín trước khi dùng cần rửa sạch, phơi khô hoặc tráng lại bằng nước sôi để đảm bảo loại trừ các loài vi sinh vật.
- Không sử dụng chung dao, kéo để cắt các loại đồ sống với các loại thực phẩm được đã được nấu chín. Không sử dụng lại đĩa vừa đựng thực phẩm sống để chứa các loại thức ăn chín.
Đối với thực phẩm:
- Không bỏ chung các loại thực phẩm tươi sống như thịt, hải sản, trứng cùng với các loại thực phẩm khác.
- Các loại thực phẩm tươi sống cần phải tách rời với các loại thực phẩm đã được nấu chín.
3. Chế biến:
Nấu chín kỹ các loại thịt, hải sản, trứng gia cầm để đảm bảo tiêu diệt các mầm bệnh.
Nấu các loại tôm, cua đến khi vỏ chuyển sang màu đỏ và màu thịt chuyển sang màu như trắng.
Nấu các loại có vỏ như trai, ốc đến khi mở miệng.
Nấu chín trứng đến khi lòng đỏ và lòng trắng trở nên cứng.
Khi làm nóng thực phẩm bằng lò vi sóng, đậy kín thực phẩm, đảo trộn thực phẩm để nhiệt phân tán đều lên thực phẩm.
4. Bảo quản:
Do các vi sinh vật phát triển nhanh trong môi trường nhiệt độ từ 4 độ C đến 60 độ C. Việc bảo quản lạnh ở một nhiệt độ thích hợp giúp làm chậm sự phát triển của các loại vi khuẩn gây bệnh.
Một số lưu ý để bảo quản thực phẩm an toàn:
- Chia thực phẩm thành những phần nhỏ và để vào các dụng cụ bảo quản (túi nhựa; hộp...) để đảm bảo thực phẩm được làm lạnh nhanh, ghi rõ ngày bắt đầu đưa vào bảo quản trên mỗi gói để tránh việc lưu thực phẩm quá lâu trong tủ lạnh.
- Để riêng các loại thịt, gia cầm, hải sản, trứng sống ra khỏi các thực phẩm khác khi đi chợ và khi bảo quản trong tủ lạnh.
- Điều chỉnh tủ lạnh ở nhiệt độ thích hợp theo số lượng thực phẩm có trong tủ lạnh
- Rã đông thực phẩm đúng cách trước khi nấu bằng một trong các cách sau: rã đông trong ngăn mát tủ lạnh, bằng lò vi sóng. Không rã đông bằng cách ngâm trực tiếp thực phẩm dưới nước
- Thực hiện nguyên tắc 2 giờ: thức ăn chín sau khi nấu 2 giờ hoặc thức ăn mua về nếu chưa ăn cần để trong tủ lạnh hoặc tủ đông. Nếu là mùa hè thì không để ngoài quá 1 giờ.
- Thức ăn thừa: nếu để sử dụng cho bữa ăn sau cần đậy kín rồi bảo quản trong ngăn đá hoặc ngăn mát. Trước khi dùng lại cần đun sôi, hâm nóng đủ thời gian.
Bữa ăn hằng ngày cung cấp năng lượng, chất dinh dưỡng cho mọi hoạt động của cơ thể để có bữa ăn ngon miệng, an toàn ngoài nguyên liệu thực phẩm tươi, sống, thì việc chế biến và vệ sinh dụng cụ, khu vực chế biến thực phẩm cũng góp phần tạo ra bữa ăn an toàn, vệ sinh và tốt cho sức khoẻ.
Do vậy, để hưởng ứng về an toàn thực phẩm, các gia đình chúng ta cùng thực hiện vệ sinh nhà bếp; phân loại; chế biến; bảo quản thực phẩm đúng cách để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm góp phần phòng ngừa nguy cơ ngộ độc thực phẩm.