Vừa qua, Bnh viện Bạch Mai (Hà Nội) đã điều trị một bệnh nhân ngộ độc cấp, suy đa tạng do uống thuốc giảm cân. Theo lời kể của bệnh nhân, người này mua cà phê giảm cân về uống để giảm cân. Uống đến ngày thứ tư, bệnh nhân bắt đầu bị co giật toàn thân, bất tỉnh. Kết quả chụp não thấy não của bệnh nhân bị tổn thương. Kết quả xét nghiệm gói cà phê giảm cân có chứa chất Sibutramine. Ngoài trường hợp bị tổn thương não, còn có người bị suy thận, suy tim, nguy hiểm đến tính mạng khi dùng thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc nữa.
Về chuyên môn, cà phê không phải là chất chính để giảm cân, mà chính là thuốc có chứa trong cà phê mới có tác dụng giảm cân. Chất trong gói cà phê đã được tìm thấy ở trường hợp trên là thuốc Sibutramine, một loại thuốc giảm cân được sử dụng để điều trị béo phì.
Thuốc Sibutramine hoạt động bằng cách ức chế sự tái hấp thu một số chất dẫn truyền thần kinh (serotonin và norepinephrine). Điều này dẫn đến tăng nồng độ quá mức các chất dẫn truyền thần kinh này trong não. Các chất này có tác dụng tạo ra cảm giác no và giảm cảm giác thèm ăn. Ngoài ra tác dụng không thèm ăn, các chất dẫn truyền thần kinh còn điều chỉnh sự trao đổi chất, đốt cháy năng lượng, tăng chuyển hóa mỡ, tăng nhịp tim và huyết áp…
Những tác dụng của các chất dẫn truyền thần kinh khi dư thừa trong máu, sẽ làm tổn thương não, tim mạch và thận do 2 nguyên nhân chính là tăng huyết áp và co cơ trơn mạch máu.
1. Chất giảm cân Sibutramine gây tăng huyết áp: Chất giảm cân sibutramine làm tăng nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh trong máu, các chất này gây co mạch bằng cách kích thích thụ thể co mạch trên các tế bào cơ trơn trong thành mạch máu. Điều này làm giảm đường kính của các mạch máu, dẫn đến tăng huyết áp.
+ Ở não, huyết áp cao gây tăng áp lực lên các mạch máu trong não, khiến chúng bị căng giãn và có thể bị rò rỉ hoặc vỡ. Áp lực cao có thể làm giảm lưu lượng máu lên não, khiến não thiếu oxy và chất dinh dưỡng. Tình trạng thiếu oxy và chất dinh dưỡng có thể dẫn đến tổn thương hoặc chết tế bào não, tim, thận. Các biến chứng của tổn thương não do tăng huyết áp bao gồm đột quỵ, sa sút trí tuệ, và mất khả năng ngôn ngữ. Khi não bị tổn thương, có thể xảy ra tình trạng hoạt động điện bất thường trong não. Hoạt động điện bất thường này có thể lan truyền khắp não, dẫn đến co giật.Co giật có thể gây ra các triệu chứng như cử động giật, mất ý thức, ngã, và sùi bọt mép.
+ Ở tim, huyết áp cao khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, dẫn đến phì đại tim, dẫn đến suy tim, nhồi máu cơ tim, và đột quỵ.
+ Ở thận huyết áp cao làm tổn thương các cầu thận, cầu thận bị xơ hóa, suy thận.
2. Chất giảm cân Sibutramine cũng gây co cơ trơn mạch máu. Tác dụng này là do sự kích thích trực tiếp của sibutramine lên các thụ thể adrenergic alpha trên cơ trơn mạch máu, nó làm tăng huyết áp và nhịp tim, từ đó gây tổn thương não, tim và thận. Cơ trơn mạch máu co lại, lòng mạch bị hẹp, dẫn đến giảm lưu lượng máu đến các cơ quan. Não, tim, và thận là những cơ quan có nhu cầu oxy cao, do đó, việc giảm lưu lượng máu gây ra tổn thương nghiêm trọng. Tình trạng thiếu oxy dẫn đến tổn thương tế bào, hoại tử, và thậm chí tử vong. Khi cơ trơn mạch máu co lại, áp lực lên thành mạch tăng cao, làm tổn thương thành mạch, dẫn đến xơ vữa động mạch, đột quỵ, suy thận, suy tim.
Ngoài ra Sibutramine có thể gây ra một số tác dụng phụ, bao gồm: Khô miệng; Mất ngủ; Buồn nôn; Táo bón; Nhức đầu; Chóng mặt; Lo lắng. Do đó Sibutramine bị cấm sử dụng trong y tế và trong các sản phẩm giảm cân.
Tóm lại là Sibutramine chủ yếu là giảm cảm giác thèm ăn, khi ngừng sử dụng thuốc, cân nặng có thể tăng trở lại. Vì vậy bà con mình nên áp dụng nhiều phương pháp khác để giảm cân an toàn và hiệu quả hơn như: Chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, và thay đổi lối sống là những cách giảm cân hiệu quả và lâu dài, đồng thời ít nguy cơ tiềm ẩn hơn so với sử dụng Sibutramine. Bà con mình không mua hoặc sử dụng bất kỳ sản phẩm nào chứa Sibutramine. Hãy cảnh giác với các sản phẩm giảm cân "thần kỳ" hoặc "giảm cân siêu tốc", vì nó nguy hiểm không lường trước được.