Thời điểm những đứa trẻ được sinh ra, giới tính của chúng quyết định khá nhiều đến việc chúng sẽ ăn mặc như thế nào, sẽ được tặng đồ chơi gì và cuối cùng chúng có ý nghĩa như thế nào trong cách cư xử trong xã hội. Nhưng một số trường học ở Thụy Điển đang cố gắng loại bỏ các chuẩn mực giới tính như vậy.
Loại bỏ giới tính
Thoạt nhìn không có gì khác thường ở các trường mầm non trung lập về giới tính của Thụy Điển. Không có khu vực được chỉ định để chơi với búp bê hay khối xây dựng. Các món đồ chơi đã được xếp lộn xộn để tạo ra một môi trường cho trẻ em gái và trẻ em trai chơi cùng nhau. Trường Mầm non Nicolaigarden và Egalia (có nghĩa là “sự bình đẳng” trong tiếng Latinh) - đã đầu tư rất nhiều thời gian để nhấn mạnh quan điểm: Trẻ em được tự do thách thức và vượt qua ranh giới giới tính.
Thay vì khuyến khích trẻ làm những việc đặc biệt, các GV luôn cẩn trọng trong từng hành vi, họ không “đóng khung” trẻ em dựa trên giới tính của chúng hoặc không khuyến khích chúng làm những việc nhất định. Nhà trường đã loại bỏ hoàn toàn thuật ngữ “con gái” và “con trai”. Thay vào đó, họ cố gắng gọi mỗi đứa trẻ bằng tên hoặc đại từ trung tính. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, những ngôi trường này có nhất thiết phải can thiệp ở độ tuổi nhỏ như vậy, và những ảnh hưởng lâu dài là gì?
Một nghiên cứu toàn cầu mới đây cho thấy, các bé gái và bé trai được trang bị “áo bó giới tính” khi 10 tuổi, dẫn đến hậu quả tiêu cực suốt đời. Cuối cùng, nghiên cứu kết luận rằng, các định kiến giới được thực thi theo văn hóa - có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần - bắt nguồn từ độ tuổi từ 10 - 14. Nghiên cứu cho thấy, các khuôn mẫu này khiến các bé gái có nguy cơ bạo lực tình dục, tảo hôn và HIV cao hơn. Đối với con trai, những rủi ro có thể bao gồm lạm dụng chất gây nghiện và tự tử.
Tại Thụy Điển, quốc gia được xếp hạng là quốc gia bình đẳng thứ tư trên thế giới khi nói về giới tính, chính phủ đã nỗ lực phối hợp để nhấn mạnh sự bình đẳng trong Đạo luật Giáo dục. Sau một sửa đổi mới được đưa ra vào năm 1998, yêu cầu tất cả các trường học phải chống lại định kiến giới, bà Lotta Rajalin đã thành lập trường mầm non trung lập về giới tính đầu tiên cho trẻ em từ 1 đến 5 tuổi ở Phố cổ Stockholm. Đội ngũ GV chọn cách phi truyền thống để bảo đảm rằng họ không củng cố định kiến giới.
Để trở thành giáo viên trung lập về giới tính?
Định kiến giới hạn chế các cơ hội dành cho trẻ?
Có lẽ điểm khác biệt quan trọng nhất ở những trường mầm non này là cách giáo viên đối xử với từng trẻ. Để giúp xác định bất kỳ sự thiên vị vô thức nào họ mắc phải khi tiếp xúc với các bé trai và bé gái, GV đã tự quay phim tương tác với trẻ và lưu ý cách họ phản ứng với các giới tính khác nhau.
“Sau khi chúng tôi quay phim và quan sát lẫn nhau, chúng tôihiểu rằng, đó không phải là những đứa trẻ mà chúng tôi phải thay đổi, đó là chính chúng tôi. Khi bạn thay đổi bản thân và suy nghĩ cũng như mong đợi của bạn, bạn sẽ thấy những điều mới và bạn sẽ thấy rằng điều đó tốt hơn cho sự phát triển của trẻ em”, bà Rajalin nói với CNN.
Bà Rajalin tin rằng, định kiến giới hạn chế các cơ hội dành cho trẻ. Phương pháp giảng dạy trung lập về giới tính của bà bắt nguồn từ cái mà bà gọi là “toàn bộ cuộc sống” hay “vòng tròn cơ hội”. Vòng tròn này thường được chia thành hai vòng tròn - một cho bé trai và một cho bé gái. Thông qua giảng dạy trung lập về giới tính, bà Rajalin hy vọng sẽ mở ra vòng tròn cơ hội này cho tất cả trẻ em.
Sau một thời gian quan sát trường mầm non của Rajalin, Ben Kenward, một nhà nghiên cứu về tâm lý học tại Đại học Uppsala ở Thụy Điển và Đại học Oxford Brookes ở Anh, nhận thấy những đứa trẻ này có xu hướng giảm bị ảnh hưởng bởi các định kiến giới, so với nhóm kiểm soát trẻ em từ một trường mầm non điển hình của Thụy Điển. “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy loại sư phạm này là một công cụ tốt”, Ben Kenward nói.
Dẫu vậy, chính sách trung lập về giới tính đã tạo ra nhiều chỉ trích trong những năm qua. Nhà tâm lý học và tác giả người Thụy Điển David Eberhard coi việc gọi trẻ em trai và trẻ em gái bằng một đại từ trung tính là “mù quáng trước những khác biệt sinh học”. “Đây là một hình thức tẩy não hoạt động khi những đứa trẻ còn nhỏ và trong thời gian ngắn chúng thích nghi với điều này, nhưng điều gì xảy ra khi chúng đi học ở những trường học thông thường?”, ông David Eberhard nói với CNN.
Ngược lại, bà Rajalin tin rằng rất nhiều lời chỉ trích là sai lầm, vì mọi người không hoàn toàn hiểu những gì họ đang cố gắng làm. “Chúng tôi không cố nói con gái nên là con trai hay con trai nên là con gái, chúng tôi chỉ muốn mỗi cá nhân đều có quyền trở thành con người mà họ muốn, bất kể giới tính” - bà Rajalin chia sẻ.
“Chúng tôi cố gắng loại bỏ các rào cản ngăn cản bé trai và bé gái làm những gì chúng muốn làm. Tất cả trẻ em đều có cơ hội như nhau để cảm nhận, thể hiện bản thân, thích màu gì chúng thích, chơi môn thể thao mà chúng muốn tham gia,... Chúng tôi không muốn giới hạn chúng”. Bà Lotta Rajalin |